آئین هامین سیستان و بلوچستان در فهرست آثار ملی کشور جای گرفت. هامین به معنای فصل داشت و برداشت خرماست و در مناطق خرما خیز سیستان و بلوچستان آئین خاص خود را دارد. هامین شامل چهار مرحله مَچ آور (زمانی که خوشه های خرما پدید می آید )، مچ بند(زمانی که کشاورز خوشه ها را با طناب به تنه درخت مستحکم می کند) ، مچ سُند (زمانی که خوشه ها را در سبد یا همان سُند خرما قرار می دهند تا از
گزند حشرات و پرندگان در امان باشند ) و مچ بر ( زمانی که خوشه از درخت جدا می شود) است.
بزرگ زاده از پژوهشگران رسوم و آئین سراوان گفت : مراحل نگهداری خوشه های خرما و برداشت ان مراحلی سخت و نیازمند نیروی کار فراوان است و بر همین اساس در فصل هامین، همکاری و تعاون همسایه ها و آشنایان دور و نزدیک افزایش می یابد و در کنار هم تلاش می کنند تا محصول خرما به ثمر برسد که این تلاش و تعاون ، هامین را به نوعی آئین در بین مردم منطقه تبدیل کرده است.
سنجرانی مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در مراسم جشنواره هامین که امروز در سراوان برگزار شد ، ثبت این اثر معنوی را در حفظ آئین و رسوم و شناساندن فرهنگ اصیل مناطق مختلف کشور موثر دانست.
وی گفت: در حال حاضر بیش از 80 اثر معنوی در استان وجود دارد.
سیستان و بلوچستان دومین استان تولید کننده خرما در کشور است. در این استان 49 هزار هکتار نخلستان وجود دارد که بیشترین سطح زیر کشت محصولات باغی است. سالانه 200 هزار تن خرما در سیستان و بلوچستان تولید می شود که بیشترین ارقام آن مضافتی و رَبّی است. سیستان و بلوچستان 70 نوع خرما دارد.