«ناهوک» سرزمين سنگ نگاره ها

  روستاي ناهوک از توابع بخش جالق شهرستان سراوان با مختصات 62 درجه و 20 دقيقه طول شرقي و 27 دقيقه عرض شمالي، در فاصله 25کيلومتري شمال غربي جالق و در 35 کيلومتري شهرستان سراوان واقع شده است اين روستا از غرب به روستاي کشوک و از جنوب غربي به روستاي کوپک محدود مي شود. روستاي ناهوک با ارتفاع 1300 متر از سطح دريا، اقليمي گرم و خشک دارد. از تاريخچه اين روستا، اطلاع دقيقي در

دست نيست و طبق اسناد تاريخي در قديم نام ناهوک نصرت آباد بوده ولي به دلايل نامشخصي تغيير نام داده و به ناهوک امروزي تبديل شده است.

در اين روستا اقوامي با شهرت نصرت زهي، نصرتي، نصرت، ارباب و دهقان زهي زندگي مي کنند و ساکنان اين روستا به کشاورزي مشغول اند.

منطقه سردشت ميانه اي از اعتدال طبيعت است که در روستاي ناهوک واقع است و ديدني هاي زيبايي همچون «سيکندر» و «چاه وامه» و «دروازه دلينوک» در اين منطقه ديده مي شود اما معروف‌ترين جاذبه هاي اين منطقه آبشار «جوتين گون» نام دارد.

زيبايي در سنگ نگاره ها

از آثار روستاي ناهوک مي توان بناي خود قلعه ، مسجد قلعه و سنگ نگاره هاي ناهوک را نام برد. استقرار دره اي، مزارع سرسبز و باغ هاي ميوه و نخلستان، چشم انداز جذاب و زيبايي پديد آورده است.

اما سنگ نگاره ها مجموعه بي نظيري را پديد آورده است مجموعه‌اي کم نظير از نقش و نگار کنده شده بر سينه سنگ ها و صخره ها که نظر هر بيننده اي را به خود جلب مي کند.

مردمان گذشته در دوران پيش از تاريخ براي انتقال پيام و مفاهيم ذهني خود اقدام به ترسيم يا ايجاد نقوش و علائم روي سطوح مختلف مي کرده اند و اين سنگ نگاره ها يکي از منابع مطالعاتي پژوهشگران در کنار ساير آثار برجاي مانده از اين منطقه به شمار مي رود.

سنگ نگاره ها به نوعي هنر دستان مرداني را نشان مي دهد که با ذهني زيبا به زندگي نگاه مي کرده اند و تصورات و افکار خود را با دو شکل نقوش برجسته و نقوش «نقش کنده» بر پهنه و پيکره سنگ ها حک مي کرده اند.

اين نقوش توسط مردان شکارچي يا گله دار به دلايل و مقاصد گوناگون ترسيم شده و بر روي صخره هاي دره نگاران حک شده است.

از ظاهر و شيوه اجراي نقش و موضوعات نقوش مي توان به قدمت و پيشينه کهن و تاريخي آن منطقه پي برد. در اين سنگ نگاره ها نقوش انساني به صورت ملبس يا برهنه و نقوش حيواني مانند اسب، الاغ وحشي، مار، گاو، سگ، روباه و هنر بسيار ديده مي شود.

در مطالعات جوامع بشري در عصر پيش از تاريخ سنگ نگاره ها از اهميت خاصي برخوردارند به طوري که در زماني که خط و کتابتي وجود نداشته مردم براي انتقال مفاهيم ذهني خود به ديگران از اين گونه شيوه هاي ارتباطي استفاده مي کردند.

اين هنر به خوبي در شهرستان هاي سراوان، خاش، نيکشهر، قصرقند و ايرانشهر نيز قابل مشاهده است اما بسياري از ساکنان استان از وجود سنگ نگاره ها اطلاعي ندارند.

سنگ نگاره هاي رشته کوه هاي سياهان در شمال شهرستان سراوان نيز از اين گونه محل هاي داراي حکاکي هاي صخره اي را در خود جاي داده است که از مهمترين آن ها سنگ نگاره هاي شناسايي شده در کوه مهرگان ،دره کنديک، دره شير، پلنگان دره دار، دره درو، دره هلي، کوه تونان، سيب سوران و نقاشي هاي صخره اي پيرگوران، سنگ نگاره هاي سردشت ناهوک، دره نگاران و گشت است.

نقوش اين سنگ نگاره به ادوار مختلف زندگي بشر از حدود 10 هزار سال قبل تا دوران معاصر تعلق دارد و به مرور زمان ايجاد نقوش جديد باعث محو نقوش قديمي تر شده است.

سرزمين آبشارها

بي شک مي توان دره نگاران را بزرگترين مجموعه معرفي و شناخته شده سنگ نگاره در ايران معرفي کرد که در واقع نگارخانه اي زيبا و جالب توجه از نگارگران هزارسال را در معرض ديد علاقه مندان قرار داده است.

حتي سالخوردگان روستاي ناهوک گواهي مي دهند که پدران آنها اين نقوش را ديده و از آن در حکايت ها و داستان هاي خود ياد مي کردند.

ناهوک اما تنها به سنگ نگاره ختم نمي شود طبيعت زيبا و بکر اين مکان چشم هر بيننده اي را مجذوب خود مي کند . سر تاسر ناهوک پر است از درختان زردآلو، انجير، انگور، انار، هلو و خرما به طوري که از فصل بهار تا آخر فصل پاييز مردم اين دهستان از محصولات خود استفاده مي کنند.

اين دهستان يکي از جاذبه هاي توريستي سراوان و سيستان و بلوچستان مي باشد که به خاطر خوش آب و هوا بودن منطقه و سرسبزي آن روزانه مخصوصاً در ايام تعطيلات صدها نفر از اين منطقه بازديد مي کنند.

يکي ديگر از جاذبه هاي گردشگري ناهوک ، قنات سرچشمه که يکي از پرآب ترين قنات هاي استان است، مي باشد به طوري که قريب به 400 ليتر در ثانيه آبدهي دارد و در مواقع بارندگي تا 600 ليتر در ثانيه نيز مي رسد.

آبشار چوتين گون که در 10 کيلومتري غرب دهستان قرار دارد و روزانه پذيراي مسافران و مهمانان اين دهستان است، دروازه دلونگ تپه اي است طبيعي که در اثر جريانات فرسايشي طاق مانند شده است و از زير آن آب روان و زلالي جاريست که نظر هر بيننده اي را به خود جلب مي کند، آبشار پاليزوک نيز يکي ديگر از جاذبه هاي گردشگري ناهوک مي باشد که در غرب ناهوک و در 12 کيلومتري آن قرار دارد.

مسجد باستاني

مسجد قلعه يکي ديگر از آثار باستاني اين دهستان مي باشد که قدمت آن به چندصدسال مي رسد که اهالي زماني که در قلعه زندگي مي کردند محل انجام نماز و مراسم مذهبي آنان بوده است.

مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سيستان و بلوچستان در گفت و گو با «خراسان» مي گويد: روستاي ناهوک شهرستان سراوان با 5 هزار نفرجمعيت يکي از روستاهاي هدف گردشگري شهرستان سراوان مي باشد.

«ملک سنجراني»، مي افزايد: اين روستا که در 35 کيلومتري شمال شهر سراوان و در بخش جالق اين شهرستان واقع شده است داراي بيشترين آثار ثبت شده و تاکنون 12 اثر تاريخي اين روستا در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.

وي در ادامه گفت: روستاي ناهوک علاوه بر دارا بودن آثار طبيعي و تاريخي چون مناظر زيبا و قنات پرآب و کمپ گردشگري داراي قلعه، مساجد، تصاوير موزه اي پيش از تاريخ بوده و سنگ نگاره هاي دره نگاران در محدوده اين روستا با 10 هزار سال قدمت به عنوان بزرگترين مجموعه سنگ نگاره شناسايي شده کشور مي باشد که همه ساله گردشگران زيادي را به اين روستا جذب کرده است.

کارشناس ميراث فرهنگي و گردشگري سيستان و بلوچستان در گفت و گو با «خراسان» مي گويد: دهستان ناهوک داراي مردماني خونگرم، مذهبي و وفادار مي باشد و شغل اصلي اين مردمان کشاورزي و دامداري است و از محصولات کاشت اين دهستان مي توان محصولات جاليزي، گوجه، بادمجان، فلفل، پياز، انواع سبزيجات، جو، گندم و ذرت خوشه اي را نام برد.

«محمدحيدري»اضافه مي کند: قنات روستاي ناهوک يکي از پرآب ترين قنات هاي سطح استان سيستان و بلوچستان بوده و با 400 ليتر آب در ثانيه مکان بسيار مناسبي براي تفريحات و ورزشهاي آبي مي باشد.

حيدري در ادامه مي افزايد: کمپ گردشگري روستاي ناهوک سال گذشته احداث شد و آماده پذيرايي از مسافران گردشگري است.

وي مي گويد : روستاي ناهوک جزو 34 روستاي هدف گردشگري کشور مي باشد که در هر استان يک روستا به عنوان روستاي نمونه انتخاب شده است.

نماينده مردم سراوان در مجلس شوراي اسلامي در ارتباط با روستاي ناهوک مي گويد : روستاي ناهوک در 35 کيلومتري سراوان است و قلعه باستاني ناهوک بيش از 350 سال قدمت تاريخي دارد و يکي از بناهاي زيباي روستا به حساب مي آيد اين بناي تاريخي در موقعيت جغرافيايي شمال غربي روستا واقع شده است.

«هدايت ا... ميرمرادزهي»، در ادامه مي افزايد: شغل اصلي اين مردمان کشاورزي و دامداري است و وجود آب تميز و کشاورزان عالي در منطقه، جاهاي تفريحي و سياحتي اين روستا را دوچندان کرده است.

وي در ادامه مي گويد : وجود منابع غني اين منطقه را تبديل به سرسبز و خرم ترين مناطق و يکي از قطب هاي کشاورزي در شهرستان سراوان تبديل کرده است و روز به روز در حال ترقي مي باشد.

ميرمرادزهي اظهار مي دارد: از آثار روستاي ناهوک مي توان قلعه ناهوک، سنگ نگاره ها و مسجد ناهوک را نام برد و از جاذبه هاي آن مي توان به استقرار دره اي،مزارع سرسبز و نخلستان ها و باغ هاي ميوه اشاره کرد که از مهمترين آنها سنگ نگاره ها مي باشد. سنجراني مي گويد : سنگ نگاره هاي ناهوک يکي از منابع مطالعاتي پژوهشگران در کنار ساير آثار برجاي مانده از زندگي بشر در ادوار گذشته به شمار مي رود.

وي در ادامه مي افزايد: از جمله روشهاي تعيين قدمت سنگ نگاره ها بررسي دقيق گذشت زمان و تأثير عوامل فرسايش بر روي نقش کنده ها است که تا حد زيادي اصالت آن را مشخص مي کند. وي در پايان گفت: از روي طرح هاي اجرايي و موضوعات نقوش مي توان به قدمت و پيشينه آن پي برد.

خراسان - مورخ پنج‌شنبه 1392/08/16 شماره انتشار 18546

نويسنده: الهام نور شهرکي-سارا ضميري info@khorasannews.com